D Vitamini, Kalsiyum & Mineral Metabolizması, D Vitaminin İskelet Dışı Etkileri Ve Kronik Böbrek Yetmezliğinde Nütrisyonel D Vitamini Kullanımı

Vitamin D, gunes isigi ile temas sonucu deride uretilen, yagda cozunen, secosteroid yapida bir prohormondur. Vucutta cesitli metabolik degisikliklerle kalsitriol olarak bilinen, kalsiyum ve fosfor metabolizmasinda onemli rol oynayan bir hormona donusur. Bobrek dokusu haricinde D vitaminine ait reseptorler; T lenfositler, beyin, prostat, pankreas, gonadlar, meme dokusu, kas ve kolon gibi bircok organ ve dokuda bulunmaktadir. D vitamininin etkinligi sadece kalsiyum homeostazisini duzenleyerek kemik sagligini idame ettirmekle sinirli olmayip, ayni zamanda pro-apopitotik, antienflamatuar ve immun-modulatuar ozelliklere sahip oldugu bildirilmektedir. Son yillarda yapilan epidemiyolojik calismalarda, dusuk D vitamini duzeyinin kanser insidansini ve kardiyovasikuler mortaliteyi arttirdigi, diyabet ve multipl skleroz gibi otoimmun hastaliklar ile birlikte oldugu bildirilmistir. Kronik bobrek yetmezliginin (KBY) gelismesi ile 1,25 dihidroksi D vitamini uretiminde progresif azalma ile iliskilidir. Dusuk 25-hidroksi vitamin D seviyeleri kronik bobrek yetmezliginin tum evrelerinde gozlenmekte ve sekonder hiperparatiroidizme neden olmaktadir. KBY hastalarinda bilinen D vitamini onemli biyolojik etkileri, 25 hidroksi vitamin D’nin 1-25 dihidroksi D vitaminine extrarenal donusumu sayesinde gerceklesmektedir. Bu derleme D vitamini, kalsiyum-mineral metabolizmasi, D vitaminin iskelet disi etkileri ve kronik bobrek yetmezliginde nutrisyonel D vitamini kullanimi gozden gecirilmistir.