M.Ö. 2 yüzyıl-M.S. 12 yüzyıl arasındaki döneme ait insan kafatası kemiklerindeki interorbital, biorbital ve bizigomatic mesafelerin üç boyutlu çok kesitli bilgisayarlı tomografi ile değerlendirilmesi

Ulkemiz sinirlari icerisinde Zeytinli Ada gibi cok sayida arkeolojik buluntu yeri vardir. Bu gibi kazi yerlerinde insan iskeletine ait kemiklerde bulunabilmektedir. Bulunan insan iskeletlerinin antropolojik degerlendirmeleri ozellikle kafatasi dikkate alinarak yapildiginda yas ve cinsiyet acisindan onemli bilgiler vermektedir. Ozellikle radyolojik incelemelerin kullanilmasi bu bilgilerin guvenilirligini artirmaktadir. Calismamiz 2007-2011 yillari arasinda gerceklestirilen Zeytinli Ada da gerceklestirilen kazilar sonucunda ortaya cikarilan, M.O. 2 yuzyil ve M.S. 12 yuzyillari arasi 6 kadin, 16 erkek, 22 bireye ait kafatasi alinarak gerceklestirilmistir. Cok kesitli bilgisayarli tomografi ile alinan goruntuler is istasyonu yazilimi ile uc boyutlu hale donusturlerek interorbital, biorbital ve bizigomatik olcumleri yapildi Kafatasi olcum degerleri ortanca (aralik) olarak whisker grafik ile sunuldu. Ortanca kadin ve erkek degerlerin karsilastirilmasi Mann-Whitney testi ile yapildi. Olcum degerlerinin arasindaki korelasyonlari incelenmesi Pearson korelasyon testi ile yapildi. P degerinin 0,05 degerinin altinda olmasi anlamli olarak kaydedildi. Veriler degerlendirildiginde erkek ve kadin interorbital ve bizigomatik mesafeleri arasindaki fark anlamli bulunmadi. Biorbital mesafeleri dikkate alindiginda ise erkek kafataslarinin biorbital mesafeleri kadinlarinkine gore anlamli olarak daha fazla bulundu. Interorbital ile biorbital ve bizigomatik mesafelerinin korelasyonu analizlerine bakildiginda dikkate deger bir iliskiye bulunmadi. Calismamizda erkeklerin kafataslarinda kadinlara gore bizigomatik mesafelerinin uzun olmasi, kafatasinin lateral cikintilarin daha belirgin oldugunu gostermektedir. Bu da cinsiyet ayriminda onemli bir kriter olarak karsimiza cikmaktadir.