ÇOCUKLARIN BESLENME, BÜYÜME, GELİŞME VE AŞI TAKİBİNİ ETKİLEYEN SOSYODEMOGRAFİK FAKTÖRLERİN ARAŞTIRILMASI

Giriş: Temel sağlık hizmetlerinin en önemli konularından biri olan sağlam çocuk izlemleri; bebek ve çocukların doğumdan başlayarak başta beslenme ve aşılama olmak üzere sağlıklarının değerlendirilmesi, korunması ve sürdürülmesi amacıyla, birçok sağlık kuruluşunda doktor, hemşire, anne ve babadan oluşan bir ekip tarafından yapılan muayene ve danışmanlıktır. Amaç: Çalışmada bölgemizdeki çocukların periyodik izlenmesine yönelik olarak çocukların ilk altı ay beslenmesi, büyüme-gelişme ve aşı takibini etkileyen sosyodemografik faktörlerin araştırılması amaçlandı. Hastalar ve Yöntem: Sağlam çocuk polikliniğine başvuran yaş ortalaması 2,61±1,45 olan 219’u kız 232’si erkek 452 hastanın ebeveynleri ile yüz yüze görüşme yapılarak anket çalışması düzenlendi. Bu ankette sağlam çocuk polikliniğine başvurmada, beslenme, aşı, büyüme-gelişme takibi değerlendirildi. Ankette başlıca sorular ilk altı ay beslenme, aşı, büyüme-gelişme ilgili annenin özelliklerini saptayan 12 soru, babayla ilgili 7 soru, çocuk ve kardeşle ilgili 9 soru mevcuttu. Ayrıca ailenin ekonomik düzeyi sağlık güvencesi ve oturduğu yeri kapsayan sorular da mevcuttu. Bunlar için tüm ailelerden onam alındı. Etik kurul onayı alındı. Bulgular: Bu çalışmada doğumdan sonra anne sütüne başlama %95.5 oranında olup, ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslenme %65, anne sütü + mama ile beslenme %30.5, hiç anne sütü almadan sadece mama ile beslenme ise %4.4 olarak bulundu. Aşıların sağlam çocuk polikliniğimize başvuran tüm hastalara tam olarak (%100’üne) yapıldığı tespit edildi. Çalışmada annenin ve babanın eğitim düzeyinin yüksek olması (p<0,01) , annenin çalışıyor olması (p<0,01), gebelikte düzenli takip yaptırması (p<0,01), doğum sonrası sağlık personelinden eğitim alması (p<0,01), çocuğun 37 gestasyon haftasından büyük olması (p<0,05), ekonomik düzeyin yüksek olması (p<0,01) büyüme gelişme takibine düzenli gelmeyi olumlu etkileyen faktörler olarak bulunurken, doğum sonrası aile büyüklerinden eğitim alma (p<0,01), babanın sigara içmesi (p<0,01), çocuğun kaçıncı çocuk olduğu (p<0,01) ve ailedeki birey sayısının artması (P<0,05), sağlık güvencesinin yeşil kart olması (p<0,01), büyüme gelişme takibine düzenli gelmeyi olumsuz yönde etkileyen faktörler olarak tespit edildi. Bu faktörlerin etkisini araştırdığımız bu çalışmada çocukların %62.4’ünün büyüme gelişme takibine düzenli geldiği tespit edilmiştir. Sonuç: Sağlam çocuk izlem programlarında olumlu ve olumsuz sosyodemoğrafik faktörler değerlendirilmelidir. Bu konuda eğitilmiş olarak hizmet veren sağlık personeli ailelere verilecek güven ve hizmetin devamı konusunda etkin bir rol oynar. Sonuç olarak bu bilinç ile periyodik olarak izlenen çocukların beslenme, büyüme-gelişme takibinin yapılacak ve aşılama ile hastalığa neden olan etkenlerin ortadan kaldırılması sağlanabilecektir.